مراحل اصلی رشد
مراحل اصلی رشد
1. کودکی (Infancy & Early Childhood – تولد تا حدود 6 سالگی): جسمی:* رشد سریع در قد و وزن، تقویت مهارتهای حرکتی ظریف و درشت (مانند نشستن، خزیدن، راه رفتن، دویدن، گرفتن اشیاء). شناختی:* یادگیری زبان، کنجکاوی شدید، شکلگیری مفاهیم اولیه، شروع به درک روابط علت و معلولی. پیaget در این دوره مراحل “حسی-حرکتی” و “پیشعملیاتی” را توصیف میکند. عاطفی:* شکلگیری دلبستگی به مراقبان اصلی، بروز احساسات اولیه (شادی، غم، خشم)، شروع به درک مفاهیم “خود”. اجتماعی:* یادگیری تعامل با دیگران، بازی کردن (اغلب انفرادی یا موازی)، شروع به درک قوانین ساده.
2. کودکی میانی (Middle Childhood – حدود 6 تا 11 سالگی): جسمی:* رشد کندتر اما پیوستهتر، بهبود هماهنگی حرکتی، افزایش قدرت و استقامت. شناختی:* تفکر منطقیتر، توانایی درک مفاهیم ملموس، یادگیری خواندن، نوشتن و حساب کردن. پیaget این مرحله را “عملیات عینی” مینامد. عاطفی:* درک پیچیدهتر احساسات، شروع به خودکنترلی، شکلگیری خودپنداره (تصویر ذهنی از خود). اجتماعی:* اهمیت فزاینده دوستی با همسالان، بازیهای گروهی با قوانین پیچیدهتر، درک بهتر دیدگاه دیگران.
3. نوجوانی (Adolescence – حدود 11 تا 18/20 سالگی): جسمی:* بلوغ جنسی، تغییرات سریع هورمونی، جهش رشد، تغییرات ظاهری. شناختی:* تفکر انتزاعی و فرضی، توانایی استدلال در مورد مفاهیم پیچیده، آیندهنگری، شکلگیری هویت. پیaget مرحله “عملیات صوری” را توصیف میکند. اریک اریکسون این دوره را مرحله “بحران هویت در برابر سردرگمی نقش” مینامد. عاطفی:* تجربه طیف وسیعی از احساسات، رشد استقلال عاطفی، توجه بیشتر به خود و ظاهر، شکلگیری ارزشها و باورهای شخصی. اجتماعی:* اهمیت گروه همسالان بسیار زیاد میشود، تمایل به استقلال از خانواده، جستجوی هویت فردی و اجتماعی، شکلگیری روابط عاطفی.
